ACT info

Acceptance and commitment therapy (ACT) is een relatief nieuwe vorm van gedragstherapie. Amerikaans psycholoog Steven C. Hayes ontwikkelde ACT aan het eind van de 20ste eeuw. In ACT wordt cliënten geleerd zich te richten op zaken die ze op directe wijze kunnen beïnvloeden, zoals hun eigen gedrag, in plaats van controle proberen te krijgen over ervaringen die niet direct te beïnvloeden zijn, zoals emoties en gedachten (dit wordt experiëntiële vermijding genoemd). Dit vraagt om een acceptatiegerichte houding ten opzichte van emoties en gedachten. Volgens ACT gaat het vechten tegen onvermijdelijke zaken uiteindelijk ten koste van een waardevol leven. 

De behandeling vindt plaats aan de hand van zes kernprocessen:

1. Cognitieve defusie: het leren scheiden van cognities (kennis, ideeën of overtuigingen) en gedrag. Je kunt iets anders doen dan je gedachten je ingeven, wat je dus de keuzevrijheid geeft om het 'advies' dat je brein je geeft op te volgen, of niet.
2. Mindfulness: de vaardigheid om oordeelsvrij in het hier-en-nu je ervaringen te observeren en te ondergaan zonder actie te ondernemen om ervaringen te vermijden, te controleren of vast te houden
3. Acceptatie: leren te stoppen met vechten tegen onvermijdelijke zaken in het leven, waaronder ook menselijk leed
4. Zelf-als-context: het jezelf leren zien in context (samenhang) met je omgeving, je problemen zijn niet wie je bent
5. Verhelderen van waarden: bepalen wat echt waardevol is in het leven, zoals gezondheid, relaties, vriendschap, ontwikkeling, spiritualiteit, creativiteit enzovoorts
6. Toegewijde actie of engagement: de bereidheid om je gedrag stap voor stap te veranderen in de richting van de waarden waaraan je jezelf verbonden hebt.

Het model gaat ervan uit dat alle kernprocessen met elkaar in verband staan en niet los van elkaar gezien worden. In combinatie kan het toepassen van deze processen leiden tot het ultieme doel van ACT: psychische flexibiliteit. De kernprocessen worden weergegeven in de zogenaamde hexaflex, een zeshoek waarvan de punten staan voor de verschillende processen die gericht zijn op het centrale doel.

ACT hexaflex